در میان بانوان خاندان رسول اعظم اسلام(ص)، دو تن از آنها از مقام شفاعت بسیار گسترده ای برخوردارند که یکی وجود نازنین حضرت زهرا(س) و دیگری كریمۀ اهل بیت فاطمۀ معصومه(ع) می باشد؛ بر اساس همین مقام شفاعت حضرت معصومه است كه در زیارت نامۀ آن حضرت می خوانیم: «یَا فَاطِمَةُ اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ؛ ای فاطمه [معصومه] برای من در بهشت شفاعت كن.»
آنچه مسلم است اینكه حضرت معصومه در میان فرزندان امام كاظم(ع) بعد از حضرت رضا(ع) والاترین شأن و منزلت را داراست. این موضوع از اسامی، القاب، تعریف و توصیف هایی كه ائمۀ اطهار(ع) از این بانوی آسمانی نموده اند به خوبی نمایان است. در زیارت نامۀ ایشان می خوانیم: «فَإِنَّ لَك عِنْدَ اللَّهِ شَأْناً مِنَ الشَّأْنِ؛[۱] همانا برای تو نزد خداوند شأن و جایگاه والایی است.»
۱- شفیعۀ امت
در خاندان رسول اعظم اسلام(ص) دو تن از بانوان هستند كه از مقام شفاعت بسیار گسترده ای برخوردارند: اول، وجود نازنین حضرت زهرا و بعد از آن كریمۀ اهل بیت فاطمۀ معصومه(ع).
امام صادق(ع) می فرماید: «إِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هوَ مكةُ أَلَا إِنَّ لِرَسولِ اللَّه حرَماً وَ هُوَ الْمَدِینَةُ أَلَا وَ إِنَّ لِأَمیرِ الْمُؤْمِنِینَ حَرَماً وَ هُوَ الْكوفَةُ أَلَا وَ إِنَّ قُمَّ الْكوفَةُ الصَّغِیرَةُ أَلَا إِنَّ لِلْجَنَّةِ ثَمَانِیَةَ أَبْوَابٍ ثَلَاثَةٌ مِنْهَا إِلَی قمَّ تقْبَضُ فِیهَا امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدِی اسْمُهَا فَاطِمَةُ بنْتُ موسَی وَ تدْخَلُ بشَفَاعَتِهَا شیعَتِی الْجَنَّةَ بِأَجْمَعِهِمْ؛[۲] همانا برای خداوند حرمی است و آن مكه است، آگاه باشید كه برای رسول خدا حرمی است و آن مدینه است، آگاه باشید كه برای امیرالمؤمنین حرمی است و آن كوفه است و آگاه باشید كه قم كوفۀ كوچك است، آگاه باشید كه برای بهشت هشت در وجود دارد: سه در از آن درها به سوی قم است. در قم بانویی از فرزندان من به اسم فاطمه دختر موسی [بن جعفر] از دنیا می رود كه با شفاعت او شیعیان من همگی وارد بهشت می شوند.»
بر اساس همین مقام شفاعت حضرت معصومه است كه در زیارت نامۀ آن حضرت می خوانیم: «یَا فَاطِمَةُ اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ[۳]؛ ای فاطمه [معصومه] برای من در بهشت شفاعت كن.»
۲- مقام علمی
روزی جمعی از شیعیان به قصد دیدار امام موسی بن جعفر (ع) به مدینۀ منوره مشرف شدند و پرسش هایی داشتند كه می خواستند از محضر امام كاظم(ع) بپرسند، ولی امام (ع) در سفر بودند. آن ها پرسش های خود را نوشته و به حضرت معصومه تحویل دادند. روز بعد كه می خواستند به سوی وطن خود برگردند، برای دریافت پاسخ به منزل امام(ع) شرف یات شدند اما اطلاع یافتند كه امام كاظم(ع) هنوز مراجعت نفرموده اند، از طرفی آن ها امكان ماندن بیشتر در مدینه را نداشتند؛ ازاین رو، حضرت معصومه خود پاسخ آن پرسش ها را نوشت و به آن ها تسلیم كرد. آن ها پاسخ ها را گرفته از مدینه خارج شدند. در مسیر با امام كاظم(ع) روبه رو شدند و داستان خود را برای آن حضرت شرح دادند. هنگامی كه امام(ع) پرسش های آنان و پاسخ های دخترش حضرت معصومه را ملاحظه فرمود، سه بار فرمود: «فداها ابوها؛ پدرش فدایش باد»[۴]
۳- راوی احادیث
یك از شئون دیگر حضرت معصومه این است كه ایشان روایت كنندۀ احادیث معصومان(ع) برای دیگران بوده اند؛ برای نمونه، روایت زیر از ایشان نقل شده است كه به «فاطمیات» معروف است.
«عن فاطمة بنت موسی بن جعفر(ع)، عن فاطمة بنت الصادق جعفر بن محمّد(ع)، عن فاطمة بنت الباقر محمّد بن علی(ع)، عن فاطمة بنت السجاد علی بن الحسین زین العابدین(ع)، عن فاطمة بنت أبی عبد اللّه الحسین(ع)، عن زینب بنت أمیر المؤمنین (ع)، عن فاطمة بنت رسول اللّه(ص)، قالت: قال رسول اللّه(ص): «ألَا مَنْ مَاتَ عَلَی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ شَهِیداً[۵]؛ آگاه باشید كسی كه بر حبّ آل محمد بمیرد شهید مرده است.»
۴- زیارت مأثور
یكی دیگر از ویژگی های حضرت معصومه این است كه پس از حضرت فاطمه زهرا تنها بانوی بزرگواری است كه زیارت مأثور از معصوم (ع) دارد. بانوان برجسته ای چون: آمنه بنت وهب، خدیجه بنت خویلد، فاطمه بنت اسد، زینب كبری، فاطمه ام البنین، حكیمه خاتون و نرجس خاتون كه هیچ شك و تردیدی در مقام بلند و جایگاه رفیع آن ها نیست، هیچ یك زیارت مأثور از سوی معصومان(ع) ندارند و این نشان دهندۀ شأن و منزلت والای این بانوی گران قدر اسلام است. زیارت نامۀ ایشان از آقا علی بن موسی الرضا(ع) برادر بزرگوارشان وارد شده است.
۵- ثواب زیارت فاطمۀ معصومه
بعد از زیارت چهارده معصوم(ع)، برای زیارت حضرت معصومه از سوی معصومان(ع) ترغیب و تشویق فراوانی صورت گرفته و تعبیرات ارزشمندی در پاداش زیارت آن بانو به كار رفته است.
امام صادق (ع) می فرماید: «مَنْ زارَها وَجبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ؛[۶] هركس او را زیارت كند بهشت برای اوست.»
هم ایشان فرموده اند: «أَنَّ زِیَارَتَهَا تُعَادِلُ الْجَنَّة؛[۷] همانا زیارت او معادل بهشت است.»
امام رضا(ع) می فرماید: «مَنْ زارَها فَلَهُ الْجَنَّةُ؛[۸] هركس او را زیارت كند، بهشت از آنِ اوست.»
امام جواد(ع) فرموده اند: «مَنْ زار عَمَّتی بِقُمْ فَلَهُ الْجَنَّةُ؛ [۹] هركس عمه ام را در قم زیارت كند، بهشت از آنِ اوست.»
پی نوشت ها:
[۱] بـحارالانوار ، مـجلسی ، مـحمدباقر ؛ به تحقیق : جمعی از مـحققان،ج ۳۰، ۴۳، ۴۵، ۴۸،۵۰، ۵۷، ۷۵ و ج ۹۹، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق، ج ۹۹: ۲۶۷.
[۲] همان، ج ۵۷: ۲۲۸.
[۳] همان، ج ۹۹: ۲۶۷.
[۴] زندگی نامۀ كـریمه اهـل بیت، مهدی پور، علی اكبر؛ قم، نشر حاذق، ۱۳۷۴: ۶۳ و ۶۴.
[۵] عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخـبار و الأقـوال ، بحرانى اصفهانى ، عبدالله بن نورالله ؛ ج ۱۱ و۱۲، قم، مـؤسسۀ امـام مـهدی (عج)، ۱۴۱۳ ق، ج ۲۱: ۳۵۵.
[۶] بحارالانوار، ج ۴۸: ۳۱۷.
[۷] همان، ج ۵۷: ۲۱۹.
[۸] وسائل الشیعة ، حـر عاملى ، محمدبن حسن؛ ج ۹، ج ۱۲ و ۱۴، قم، مؤسسة آل البیت(ع)؛ ۱۴۰۹ ق، ج ۱۴: ۵۷۶.
[۹] بحارالانوار، ج ۴۸: ۳۱۶.
ثبت دیدگاه